Kościoły
| Kościół p.w. Św. Marii Magdaleny w Jaraczewie | ||
 |
Nad Obrą w Jaraczewie wznosi się jeden z najciekawszych zabytkowych kościołów parafialnych w gminie. Początki powstania parafii sięgają 1422 roku, choć wielu historyków kościoła sądzi, że erygowana została na przełomie XIII i XIV wieku. Na miejscu pierwotnego kościoła drewnianego w 1671 roku z fundacji Stanisława Jaraczewskiego wzniesiono drugą, również drewnianą świątynie. do niej w 1774 roku dostawiono późnobarokową wieże z kruchtą w przyziemiu. Do tej wieży, po rozebraniu kościoła drewnianego, dostawiono w 1843 roku z fundacji Edwarda Jaraczewskiego obecną świątynie. Jest to budowla późnoklasycystyczna, jednonawowa, nakryta stropem. Do nawy przylega nieco niższe i węższe prezbiterium. W wyposażeniu wnętrza ołtarz główny i dwa boczne, późnoklasycystyczne z 1843 roku. W ołtarzu głównym rzeźby św. Wojciecha i Stanisława z XVII wieku. Późnogotycki krucyfiks z początków XVI wieku oraz płaskorzeźbiona predella ze sceną " Złożenie do grobu " z tego samego okresu, pochodzą najprawdopodobniej z nieistniejącego kościoła św. Krzyża. We wnętrzu można podziwiać marmurowy, neogotycki nagrobek Józefa i Eleonory Jaraczewskich oraz epitafium Hieronima Jaraczewskiego ( zmarłego w 1822 roku ). | |
| Kościół p.w. Świętej Trójcy w Noskowie |
||
 |
W Noskowie warto zobaczyć jeden z nielicznych już kościołów drewnianych. Najprawdopodobniej wybudowany został w 1433 roku i w takim kształcie przetrwał do połowy XVII wieku. Wówczas to wzniesiono obecną świątynie. Kościół jest jednonawowy, z niewyodrebnionym prezbiterium zamkniętym wielobocznie. W fasadzie zachodniej wieża na słup, wtopiona w korpus nawy. Budowla posiada konstrukcje zrębową, wzmocnioną lisicami. We wnętrzu polichromia Wiktora Gosienieckiego z 1928 roku. Na belce tęczowej krucyfiks i rzeźby Matki Bożej i św. Jana, gotyckie z około 1420 roku. ołtarz główny zdobiony rzeźbami św. Barbary i św. Marii Magdaleny z połowy XVII wieku. Dwa ołtarze boczne z około 1720 roku. Z pierwszej połowy wieku XVII pochodzi chrzcielnica, ambona jest natomiast czysto rokokowa. Obok kościoła dzwonnica z XVIII wieku - drewniane kozły nakryte dwuspadowym dachem. |
|
| Kościół p. w. Świętego Jakuba Apostoła w Cerekwicy | ||
 |
W najstarszej w rejonie Jaraczewa wsi - Cerekwicy znajduje się zespół kościelny złożony z kościoła, plebani i domu parafialnego. Parafia cerekwicka uchodzi za najstarszą na okolicznych terenach, założoną w XII wieku, choć niektórzy historycy przesuwają te datę na wiek XI. O wiekowości może świadczyć żywa tradycja miejscowa. W tekstach źródłowych pojawia się wzmianka z 1378 roku o Janie z Cerekwicy. Istnieje legenda spisana w 1637 roku, która mówi o początkach założenia tej miejscowości, związana z budową kaplicy zwanej "cerekwicą". Budowa ta miała upamiętniać, według legendy Edmunda Calliera z 1888 roku, tragiczna śmierć dziedzica Lobza imieniem Jakob. Przyczyną jego śmierci były rany zadane przez dzika. W roku 1427drewniany kościół parafialny uległ zniszczeniu. Ponownie odbudowany został w 1443 roku. W roku 1620 kościół został gruntownie odrestaurowany, w tym stanie przetrwał do 1680 roku. Z tego okresu zachowały się informacje po przeprowadzonej wizytacji kościelnej, z których wynika, że wokół kościoła znajdowały się puste place po zrujnowanym budynku szkoły i szpitalu. Po kościołach drewnianych z 1620 i 1680 roku, aktualny wzniesiono w latach 1948 - 1950. Plebania i dom parafialny pochodzą zaś z początków naszego stulecia. |
|
| Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP w Górze | ||
 |
Parafia w Górze wzmiankowana jest po raz pierwszy w 1393 roku. Dwa pierwsze kościoły były drewniane: pierwszy dotrwał do przełomu XVII i XVIII wieku a drugi wzniesiono około 1740 roku. Obecny kościół, murowany, późnoklasycystyczny wzniesiono w latach 1817 - 1830 z fundacji Wiktora Szołdrskiego. Jest to budowla jednonawowa na rzucie prostokąta z wieżą w fasadzie zachodniej. Wewnątrz wydzielone prezbiterium, zamknięte półkoliście, sklepione konchowo. Wieża zwieńczona neobarokowym hełmem z 1928 roku. ołtarz główny zwieńczony rokokowo z obrazem św. Mikołaja w wieku XVIII. Obraz św. Franciszka Ksawerego z 1720 roku. |
|
| Kościół p.w. Imienia Jezus w Panience | ||
 |
Parafia w Panience istnieje od końca XIV wieku. Obecny kościół powstał w 1787 roku z fundacji Izabeli z Mycielińskich Gajewskiej - kasztelanowej nakielskiej. Stoi on w miejscu poprzednich dwóch kościołów drewnianych, z XIV wieku i z roku 1685. Jest to świątynia jednonawowa z węższym i niższym prezbiterium zamkniętym wielobocznie. Na belce tęczowej napis odnoszący się do budowy kościoła i barokowy krucyfiks. Chór muzyczny wsparty na czterech słupach. Dachy dwuspadowe, kryte gontem, z wieżyczką na sygnaturkę. W wyposażeniu wnętrza kilka ciekawych obrazów m.in. Matka Boża z Dzieciątkiem z drugiej połowy XVI wieku, Chrzest Chrystusa z wieku XVII oraz XVIII wieczny św. Wojciech. | |
| Kościół p.w. Św. Wojciecha w Rusku | ||
 |
Kościół wzniesiony został w Rusku w 1833 roku, na miejscu drewnianego z 1613 roku. Jest to budynek wzniesiony z muru pruskiego, jednonawowy, z niewyodrebnionym wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Od zachodu kwadratowa wieżą konstrukcji słupowej, wtopiona w korpus nawy. ołtarz główny z rzeźbami św. Piotra i Pawła pochodzi z 1630 roku. ołtarz boczny - rokokowy. Bardzo ciekawa chrzcielnica w kształcie syreny dźwigającej na głowie muszle. | |
| Kościół p.w. Niepokalanego Serca NMP w Porębie | ||
 |
Nietynkowany o charakterystycznej bryle, neogotycki kościół Niepokalanego Serca NMP z 1885 roku. Dawniej był to kościół ewangelicki. Po ucieczce Niemców z tych ziem 18 stycznia 1945 r., kościół w Porębie stracił wiernych, a dwa lata później został przejęty przez katolików jako filia kościoła w Cerekwicy. Obecnie należy do parafii Cerekwica | |
| Pałace i dworki | ||
| Pałac w Rusku | ||
 |
miejscowowści należącej niegdyś do Zarembów, później do hrabiego Czarneckiego herbu Prus III, wzniesiono około 1875 roku okazały pałac, piętrowy z dwupiętrowym ryzalitem z podcieniem i sterczynami oraz obszernymi skrzydłami bocznymi. Od północy do pałacu dostawiono niską, okrągłą wieżą zwieńczoną krenelażem. Pałac otacza park krajobrazowy o powierzchni 5,14 ha założony według projektu Marii Czarneckiej pod koniec XIX wieku. Na terenie parku czytelne pozostałości regularnego założenia, z trzema stawami i aleją grabową. Przy wejściu zachodnim zachowany okaz drzewiastej magnolii a w parku dąb o obwodzie 440 cm i lipa o obwodzie 340 cm. | |
| Pałac w Górze | ||
 |
W latach 1877 - 1878 architekt Paweł Rotger wzniósł w Górze eklektyczny pałac w stylu neorenesansu niemieckiego. Piętrowy budynek wzniesiono z cegły klinkierowej o beżowym odcieniu, pokryto płatkami czarnego łupku dodając od południa ośmioboczne ryzality kryte cebulastymi dachami a od zachodu okrągłą wieże o stożkowym hełmie. Wewnątrz pałacu zachowały się kolumny i kasetony z ciemnoorzechowego drewna. Już w drugiej połowie XVIII wieku założono park krajobrazowy, przekomponowany w drugiej połowie XIX wieku. W parku o powierzchni 7,25 hektarów rośnie wiele pomnikowych drzew, miedzy innymi: 3 dęby o obwodach 355, 388 i 480 cm. Park posiada ogrodzenie z końca XIX wieku. Z dawnego zespołu dworskiego z pierwszej połowy XIX wieku do dziś zachowały się: Oficyna z 1839 roku z piętrowym drewnianym ryzalitem i galerią balkonową; spichrz z 1840 roku oraz jednolite , pochodzące z przełomu XIX i XX wieku gorzelnia, magazyn, stodoła i spichrz; 4 czworaki z pierwszej połowy XIX wieku, w tym dwa o szczytach szachulcowych. | |
| Dworek w Jaraczewie | ||
 |
Od północy do Jaraczewa przylega Chytrowo - dawniej oddzielna wieś - z dworem z 1813 roku. Jest to budynek parterowy, murowany, z dachem naczółkowym i nowszym, piętrowym skrzydłem dostawionym od zachodu. Na osi ganek, połączony obecnie z nową werandą. W skład dawnego zespołu dworskiego wchodzą także zabudowania folwarczne:
|
|