Jaraczewo to gmina z przeszło 600 letnią historią.
Początki jej dziejów sięgają okresu panowania ostatniego z dynastii Piastów- króla Kazimierza III Wielkiego oraz wielkiego księcia litewskiego, króla Polski- Władysława Jagiełły.
Jako pierwsza na kartach historii pojawia się wzmianka o wsi Góra, której to losy rozpoczynają się w 1324 r.
Znaleziska archeologiczne, a zwłaszcza odkryte groby skrzyniowe dają podstawy twierdzić, iż osadnictwo na terenie gminy Jaraczewo jest jednak znacznie wcześniejsze, datowane na V-III wiek p.n.e.
Jak wynika z dokumentacji historycznej, od najdawniejszych czasów, centrum tych terenów stanowiła wieś Jaraczewo- rodzinny gród Jaraczewskich herbu Zaręba, za której założenie przyjmuje się rok 1394, kiedy to w aktach sądowych po raz pierwszy pojawiło się nazwisko jednego z członków wpływowego wówczas rodu Zarembów- Beniamina z Jaraczewa. Jednakże w aktach kościelnych informacji o Jaraczewie można szukać już około stu lat wcześniej. Albowiem pełniący godność biskupa poznańskiego w latach 1294-1317 Andrzej Zaremba prawdopodobnie już wtedy erygował jaraczewski kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, o czym może świadczyć fakt nadania tutejszej plebanii dziesięcin kmiecych ze wsi Gola, Jaraczewo, Wojciechowo.
Istotne znaczenie w dziejach naszej gminy mają także wydarzenia roku 1369. W roku tym bowiem, w obliczu niespodziewanej śmierci Kazimierz Wielkiego, który nie pozostawił po sobie męskiego potomka, w kraju rozważano wprowadzenie sukcesji. W kręgach rycerstwa wielkopolskiego pojawiła się myśl by na tron wynieść Konrada II- księcia oleśnickiego z rodu Piastów. Pośród dwudziestu panów wielkopolskich, którzy wyrazili chęć zbrojnego wsparcia Konrada II był Beniamin z Jaraczewa. Na tronie zasiadł jednak Ludwik Węgierski a dokument z 1369 roku, który jako epizodyczny poszedł wtedy w zapomnienie, dzisiaj stanowi cenne źródło dziejów regionu.
W XIV i XV wieku Jaraczewo było wsią należącą do grodu Zarembów, którzy z czasem przyjęli nazwisko Jaraczewscy z herbem Zaremba. W ich posiadaniu Jaraczewo pozostało do końca XVII wieku. Jaraczewscy przyczynili się do przekształcenia dziedzicznej wsi w miasto.
W 1519 roku Trybucy Jaraczewski otrzymał nadany przez Zygmunta I Starego przywilej lokacyjny. Do dnia dzisiejszego zachował się pisany łaciną, oryginalny pergamin z przywieszoną pieczęcią, sporządzony w kancelarii królewskiej.
Jaraczewo, mimo iż było niewielkim miasteczkiem- w 1789 roku liczyło zaledwie 322 mieszkańców, dla okolicznych miejscowości stanowiło centrum, w którym można było załatwić wszelkie sprawy. Dynamiczny rozwój miejscowości trwał do końca XIX wieku. Główną przyczyną upadku miasta było pozostawienie Jaraczewa poza zasięgiem dynamicznego czynnika urbanistycznego jakim w tym czasie była kolej.
Po przeszło 415 latach Jaraczewo utraciło prawa miejskie. Było to skutkiem Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1934 roku, na mocy którego zmieniono ustrój miejski 19 miast wielkopolskich w tym również Jaraczewa.
W wyniku III rozbioru Polski Jaraczewo dostało się pod zabór pruski. Lata niewoli, to czas kształtowania się silnej odrębności narodowej Polaków. W Jaraczewie, ludność polska jednoczyła swoje siły w walce z okupantem, tworząc liczne stowarzyszenia mające na celu umacnianie polskiej działalności na niwie gospodarczej. W latach 1901-1902 oraz 1906-1907 przeprowadzano liczne strajki szkolne. Masowy charakter podejmowanych działań spowodował, że język i kultura przetrwały trudne czasy.
Okres II wojny światowej jak w całej Polsce zapisał bolesne wspomnienia na jaraczewskich kartach. Wielu mieszkańców poległo walcząc w szeregach Armii Poznań. Hitlerowskie obozy i więzienia siały spustoszenie. Dla miejscowej ludności najtragiczniejszym okazał się 11 październik 1939. Wtedy to bowiem wysiedlono stąd około 90 % polskiej ludności.
Po wyzwoleniu nastąpił proces odbudowy i rozbudowy miejscowości. Ludzi przyciągały nowopowstające zakłady pracy.
Do dnia dzisiejszego Jaraczewo pozostało centrum gminy. Jest wsią najbardziej zaludnioną i rozwiniętą w stosunku do pozostałych wsi gminy. Tutaj swoją siedzibę mają władze gminy, organizacje pozarządowe, instytucje kultury.
